Lektury

Podstawa programowa dla szkół Mojej Głowy nie zawiera listy lektur. Lista lektur publikowana jest w osobnym dokumencie, który jest aktualizowany co kilka lat. Zajmuje się tym niezależna od ministerstwa instytucja – Krajowy Instytut Programów Szkolnych – która oprócz publikowania listy lektur, przygotowuje i udostępnia opracowania metodyczne do każdej pozycji na liście.

Istnieje 10 wykazów lektur:

• wykaz dla dzieci 3- i 4-letnich
• wykaz dla dzieci 5- i 6-letnich
• wykaz dla uczniów klas 1 i 2 szkoły podstawowej
• wykaz dla uczniów klas 3 i 4 szkoły podstawowej
• wykaz dla uczniów klas 5 i 6 szkoły podstawowej
• wykaz dla uczniów klas 7 i 8 szkoły podstawowej
• wykaz dla uczniów liceum i technikum – literatura dawna
• wykaz dla uczniów liceum i technikum – literatura najnowsza
• wykaz dla uczniów szkół branżowych I stopnia
• wykaz dla uczniów szkół branżowych II stopnia.

Oczywiście wykaz dla najmłodszych dzieci – niechodzących do szkoły i nieumiejących czytać – obejmuje książki i książeczki do słuchania lub oglądania. Wykazy dla szkół branżowych zawierają te same pozycje, co wykazy dla liceum i technikum. Jednak lektury dla liceum i technikum podzielone są na dwie części według chronologii (literatura do końca XIX w. i literatura XX i XXI w.), natomiast lektury dla szkół branżowych podzielone są według stopnia trudności i „życiowości” utworów (w szkołach I stopnia – utwory łatwiejsze w odbiorze i poruszające bardziej życiowe tematy, zaś w szkołach II stopnia – utwory trudniejsze, poruszające bardziej egzystencjalne i abstrakcyjne tematy).

Każdy wykaz składa się w rzeczywistości z 5 list:

• lista A: teksty literackie długie – przede wszystkim powieści i dramaty
• lista B: teksty literackie krótkie – np. opowiadania, nowele, baśnie, legendy, mity, a także fragmenty dłuższych utworów; każda pozycja to 3-4 teksty, najczęściej do wyboru przez nauczyciela
• lista C: poezja – każda pozycja to zbiór wierszy: jednego poety / z jednego okresu literackiego, np. poezja barokowa / z jednego gatunku, np. sonety / na ten sam temat, np. poezja miłosna lub patriotyczna
• lista D: teksty nieliterackie – np. publicystyczne, informacyjne, popularnonaukowe, naukowe, krytyczne; najczęściej nie podaje się tutaj konkretnych tytułów, ale ogólny opis kategorii tekstów, np. wybrane artykuły z czasopisma o tematyce przyrodniczej, wybrane eseje jakiegoś autora
• lista E: dzieła kultury – np. filmy, spektakle teatralne, obrazy, piosenki, utwory muzyczne, koncerty, a nawet reklamy, plakaty, komiksy, rzeźby, obiekty architektoniczne, dzieła sztuki ludowej; każda pozycja to jedno lub kilka takich dzieł.

Wybór lektur dokonywany jest przez nauczyciela w następujący sposób:

• najpierw omawia się po 1 lekturze z list A, B i C – w przedszkolu i w klasach I-IV szkoły podstawowej nauczyciel może wybierać, natomiast począwszy od klasy V musi omówić lektury podane jako obowiązkowe
• następnie omawia się po 1 lekturze z każdej z list A-E
• na koniec nauczyciel dodaje 2 lektury swobodnego wyboru – może wybrać kolejne utwory z dowolnej listy (nawet oba utwory z jednej listy) albo zaproponować utwory spoza listy.

Dla Krajowego Instytutu Programów Szkolnych zamieszczenie utworu na liście wiąże się z koniecznością opracowania przewodnika metodycznego dla nauczycieli. Przewodnik taki można ściągnąć ze specjalnej strony internetowej. Zawiera on przede wszystkim:

• ogólne informacje o utworze, utworach lub innym dziele kultury
• propozycje pytań i tematów do rozmów na temat treści, formy i przekazu dzieła
• propozycje ćwiczeń językowych, analityczno-interpretacyjnych, redakcyjnych na bazie dzieła
• inspiracje artystyczne, badawcze, społeczne, propozycje tematów wypowiedzi pisemnych i prezentacji na bazie dzieła.